Op zoek naar gratis software om je studie te doen zonder dat je data wordt verkocht of je portemonnee wordt geplunderd? Goed nieuws: er zijn uitstekende open source alternatieven voor dure programma’s zoals Microsoft Office, Google Docs en Adobe. Ze zijn gratis, privacyvriendelijk en werken op Windows, macOS, Linux én mobiel.
Of je nu teksten schrijft, samenwerkt met studiegenoten, presentaties maakt of aantekeningen bijhoudt: deze tools helpen je verder — zonder reclame of abonnementsmodel.
Waarom kiezen voor open source software als student?
✅ Gratis: je hoeft geen dure licenties of maandabonnementen af te sluiten
✅ Privacyvriendelijk: jouw data blijft van jou – geen tracking of dataverkoop
✅ Platformonafhankelijk: werkt op bijna elk apparaat
✅ Toekomstbestendig: open bestandsformaten blijven leesbaar, ook over 10 jaar
✅ Meer controle: geen automatische updates of reclames, jij bepaalt wat er gebeurt
7 gratis en open source tools die elke student zou moeten kennen
1. LibreOffice – Volwaardige Office-suite zonder kosten
Alternatief voor: Microsoft Word, Excel, PowerPoint
Waarom gebruiken: LibreOffice is dé open source Office-suite. Je kunt er documenten schrijven (.odt), spreadsheets maken (.ods) en presentaties ontwerpen (.odp). Het werkt ook met .docx en .xlsx, dus samenwerken met klasgenoten die Microsoft gebruiken is geen probleem. Ideaal voor essays, tabellen, verslagen en scripties.
Pluspunten:
- Geen licentie nodig
- Werkt offline
- Ondersteunt open en gesloten formaten
2. CryptPad – Samenwerken zonder dat je wordt gevolgd
Alternatief voor: Google Docs
Waarom gebruiken: Met CryptPad werk je online samen aan documenten, spreadsheets en presentaties — volledig versleuteld. Niemand (zelfs de serverbeheerder niet) kan jouw documenten lezen. Je kunt zonder account beginnen, en iedereen werkt realtime samen.
Pluspunten:
- End-to-end encryptie
- Geen tracking of advertenties
- Makkelijk te delen via link
3. Nextcloud met OnlyOffice of Collabora – Jouw eigen cloudomgeving
Alternatief voor: Google Drive of Dropbox
Waarom gebruiken: Nextcloud is jouw eigen privacyvriendelijke cloud. Combineer het met OnlyOffice of Collabora Office om online documenten te bewerken en te delen. Perfect voor groepsprojecten of om je bestanden altijd bij de hand te hebben, zonder commerciële opslagdiensten te gebruiken.
Pluspunten:
- Volledige controle over je data
- Combineerbaar met mobiel en desktop
- Ondersteunt groepswerk en bestanden delen
4. Zotero – Bronnen bijhouden en automatisch citeren
Alternatief voor: EndNote, Citavi
Waarom gebruiken: Zotero helpt je bij het verzamelen, ordenen en automatisch citeren van bronnen voor je scriptie of essay. Voeg snel bronnen toe vanuit je browser en zet ze met één klik om naar APA, MLA of Chicago-stijl.
Pluspunten:
- Browserplug-in beschikbaar
- Werkt met Word én LibreOffice
- Gratis opslag van referenties
5. Joplin – Notities maken, organiseren en versleutelen
Alternatief voor: Evernote, OneNote
Waarom gebruiken: Joplin is een krachtige notitie-app waarmee je collegeaantekeningen, to-do’s en samenvattingen kunt maken en synchroniseren tussen apparaten. Alles is lokaal of versleuteld in de cloud op te slaan.
Pluspunten:
- Markdown-ondersteuning
- End-to-end encryptie
- Synchronisatie via Dropbox, Nextcloud of WebDAV
6. GIMP & Inkscape – Grafisch werk voor je studie
Alternatief voor: Adobe Photoshop (GIMP), Illustrator (Inkscape)
Waarom gebruiken: Doe je een creatieve studie of heb je af en toe beeldbewerking nodig? GIMP is een krachtige fotobewerker, en Inkscape is perfect voor vectorafbeeldingen en infographics. Alles open source, zonder abonnement.
Pluspunten:
- Gratis alternatief voor Adobe
- Veel tutorials beschikbaar
- Geschikt voor posters, illustraties en presentaties
7. Moodle of Open edX – Online leren en lesmateriaal volgen
Alternatief voor: Blackboard, Canvas
Waarom gebruiken: Steeds meer scholen gebruiken Moodle of Open edX als digitale leeromgeving. Je kunt er cursussen volgen, opdrachten maken, toetsen doen en materiaal downloaden. Als student kun je zelfs zelfstudieplatforms bouwen op basis van deze software.
Pluspunten:
- Breed gebruikt in onderwijs
- Open en uitbreidbaar
- Ook inzetbaar voor eigen projecten of vrijwilligerswerk
Extra tip: Gebruik open bestandsformaten
Kies bij het opslaan van documenten voor open formaten zoals:
.odtin plaats van.docx.odsin plaats van.xlsx.odpin plaats van.pptx.pdf/avoor langdurige opslag
Zo voorkom je dat je documenten in de toekomst onleesbaar worden als je software verandert.
Slimmer studeren met open tools
Als student hoef je geen honderden euro’s uit te geven aan software. Er zijn krachtige, betrouwbare én gratis alternatieven beschikbaar waarmee je net zo goed — of beter — kunt werken. Door te kiezen voor open source software werk je bovendien bewuster, privacyvriendelijker en duurzamer.
Kies vandaag nog voor digitale vrijheid in je studie.
Meer lezen over privacyvriendelijk werken? Bekijk ook ons artikel over Office-pakketten zonder datagrabbers
Studeren met vrijheid, zonder dat je data wordt verkocht of je bankrekening wordt geplunderd?
Open source maakt het mogelijk.