Waarom voelt “belastingverlaging” als iets positiefs, maar “bezuiniging op zorg” negatief — ook al kunnen ze dezelfde uitkomst hebben? Het antwoord: framing.
Framing is een krachtig instrument waarmee politici, media, bedrijven én algoritmes invloed uitoefenen op hoe jij informatie interpreteert. Vaak zonder dat je het doorhebt.
In dit artikel lees je wat framing is, hoe het werkt, waarom het gebruikt wordt en hoe jij het leert herkennen.
Wat is framing?
Framing betekent: het bewust kiezen van woorden en invalshoeken om een bepaald beeld, gevoel of reactie op te roepen. Het gaat niet om wat er gezegd wordt, maar hoe iets wordt gezegd.
👉 Een frame is als een bril: het bepaalt hoe je naar iets kijkt.
Waarom wordt framing gebruikt?
Framing wordt gebruikt om:
- De perceptie van een onderwerp te beïnvloeden
- Emotie of moreel oordeel op te roepen
- Aandacht te sturen naar bepaalde aspecten en andere te verbergen
- Gedrag en houding te sturen (stemgedrag, koopgedrag, opinie)
Het wordt ingezet in:
- Politiek en verkiezingscampagnes
- Media en nieuwsberichtgeving
- Reclame en marketing
- Activisme en lobby
- (Sociale) algoritmes die bepalen wat jij te zien krijgt
Voorbeelden van framing
| Frame | Alternatief zonder frame |
|---|---|
| “Asielinstroom” | Aantal mensen dat asiel aanvraagt |
| “Lastenverlichting” | Minder belastinginkomsten voor de overheid |
| “Coronamaatregelen-slachtoffers” | Mensen die getroffen worden door beleid |
| “Vrijheidsbeperkende regels” | Gezondheidsmaatregelen |
| “Big Tech” | Grote technologiebedrijven (neutraal) |
| “Datagrabbers” | Bedrijven die persoonsgegevens verzamelen |
💡 Frames laden woorden met emotie en waarde — zonder dat de inhoud verandert.
Hoe gebruiken media framing?
Media kiezen (vaak onbewust) in koppen en beeldtaal een frame. Bijvoorbeeld:
- Een foto van een demonstrant met woedend gezicht (vs. een foto van een rustig protestbord)
- De kop “Mensenrechtenactivist gearresteerd” (vs. “oproerkraaier opgepakt”)
- De vraag “Wat vindt u van de chaos op Schiphol?” (vs. “Wat vindt u van de drukte op Schiphol?”)
Beide zijn feitelijk juist — maar het frame bepaalt hoe jij het interpreteert.
Wanneer wordt framing problematisch?
Framing is een normaal en onvermijdelijk deel van communicatie, maar het wordt problematisch als:
- Het leidt tot eenzijdige beeldvorming
- Het bewust emoties aanjaagt in plaats van informeert
- Het debat versmalt tot tegenstellingen (“voor of tegen”)
- Het gebruikt wordt als propaganda of desinformatie
Voorbeeld: framing van klimaatverandering als “klimaathysterie” of “klimaatreligie” ondermijnt het inhoudelijke debat.
Hoe herken je framing?
Let op signalen als:
| Signaal | Let op… |
|---|---|
| Beladen woordgebruik | “Invasie”, “overval”, “verraad”, “opstand” |
| Vervanging van neutrale termen | “Migratiestroom” i.p.v. “mensen op de vlucht” |
| Emotionele beeldtaal of muziek | In video’s of nieuwsfragmenten |
| Stereotypen of herhaling | Steeds dezelfde associatie oproepen |
| “Wij/zij”-taal | “Echte Nederlanders” vs. “zij van daar” |
Wat kun je doen?
- Stel vragen: Waarom wordt dit zo genoemd? Had het ook anders gekund?
- Wees alert op emotie in berichtgeving: is dit bedoeld om mij iets te laten vóélen of te laten wéten?
- Vergelijk meerdere bronnen en invalshoeken
- Leer veelvoorkomende frames herkennen en benoemen
- Oefen jezelf in herframen: kies bewust je eigen woorden
Kortom
| Onderdeel | Inhoud |
|---|---|
| Wat is framing? | Taal of beelden gebruiken om iets op een bepaalde manier te laten overkomen |
| Waar zie je het? | Politiek, media, reclame, social media |
| Wat is het doel? | Sturen van interpretatie, emotie of gedrag |
| Gevaar | Polarisatie, misleiding, verlies aan nuance |
| Wat kun jij doen? | Kritisch lezen, herframen, bewust kiezen |
Je wilt wat… helderheid, geen ingekleurde werkelijkheid. En dat begint met taal doorzien.
🔗 Meer weten over framing, desinformatie en digitale beïnvloeding? Lees verder op www.jewiltwat.nl