Wat begint als een voordelige vlucht, eindigt vaak met een hoger totaalbedrag dan je dacht. Hoe komt dat? Grote reiswebsites gebruiken slimme psychologische trucs; zogeheten dark patterns; om je aan te zetten tot impulsieve of duurdere keuzes. Deze technieken beïnvloeden je gedrag zonder dat je het doorhebt.
In dit artikel leggen we uit:
- Wat dark patterns zijn
- Hoe websites als Ryanair, eDreams, Expedia, Momondo, Booking.com en Trivago ze gebruiken
- Wat hun reputatie is onder consumenten
- Hoe jij je ertegen kunt beschermen
Wat zijn dark patterns?
Dark patterns zijn manipulerende elementen in webdesign die bedoeld zijn om jouw gedrag te sturen, vaak in het voordeel van de verkoper. Denk aan:
- Angst voor schaarste (“nog 1 plek beschikbaar”)
- Automatisch aangevinkte extra’s (zoals verzekeringen)
- Verwarrende knoppen of abonnementsmodellen
- Onduidelijke prijsstructuren
Ze zijn niet altijd illegaal, maar wel omstreden, zeker in de reissector.
Veelvoorkomende dark patterns bij grote reiswebsites
Hieronder bespreken we per platform welke dark patterns worden gebruikt:
1. Ryanair
- Urgentie en schaarste: “Nog 1 stoel beschikbaar!”
- Extra’s vooraf geselecteerd: bagage en stoelkeuze standaard aangevinkt
- 📉 Reputatie: 1,4 ⭐ op Trustpilot – veel klachten over verborgen kosten en klantenservice
2. eDreams
- eDreams Prime: korting via automatisch verlengend abonnement
- Onzichtbare extra’s: reisverzekeringen, bagagekosten verschijnen laat
- 📉 Reputatie: 1,2 ⭐ – gebruikers voelen zich misleid
3. Opodo
- Opt-outmodel: extra’s worden automatisch toegevoegd
- Moeilijk te annuleren abonnementen of diensten
- 📉 Reputatie: 1,3 ⭐ – vergelijkbare problemen als eDreams
4. Expedia
- Cross-selling: bundel hotel+vlucht lijkt goedkoper, maar details zijn vaak onduidelijk
- Voorgesorteerde resultaten: dure opties staan vaak bovenaan
- 📉 Reputatie: 2,1 ⭐ – matige ervaring bij klantenservice en transparantie
5. Momondo
- Prijsvergelijker met risico: leidt gebruikers naar minder betrouwbare derde partijen (Travelgenio, MyTrip)
- Onvolledige prijsweergave: sommige aanbieders tonen pas later hun extra kosten
- 📉 Reputatie: 3,8 ⭐ – platform zelf scoort beter, maar externe links zorgen voor frustratie
6. Booking.com
- “Laatste kamer”-stress: veel meldingen over urgentie, ook bij vluchten via partnersites
- Aanbiedingen onder tijdsdruk: “tijdelijke deal” blijkt vaak standaardtarief
- 📉 Reputatie: 3,6 ⭐ – klanten waarderen het aanbod, maar vinden meldingen opdringerig
7. Trivago
- Onvolledige prijsinfo: toont vaak alleen kale basisprijs zonder bagage of servicekosten
- Doorverwijzing naar derde partijen: minder controle over betrouwbaarheid
- 📉 Reputatie: 3,4 ⭐ – gebruiksvriendelijk, maar misleidend in prijsstructuur
Samenvatting van dark patterns per site
| Platform | Dark patterns | Reputatie (Trustpilot 2025) |
|---|---|---|
| Ryanair | Urgentie, upselling, verwarrende extra’s | 1,4 ⭐ |
| eDreams | Prime-abonnement, verborgen kosten | 1,2 ⭐ |
| Opodo | Automatisch extra’s, annuleringsvalkuilen | 1,3 ⭐ |
| Expedia | Pakkettrucs, extra’s toegevoegd | 2,1 ⭐ |
| Momondo | Doorlink naar dubieuze aanbieders | 3,8 ⭐ |
| Booking.com | FOMO-boodschappen, tijdsdruk | 3,6 ⭐ |
| Trivago | Basisprijs zonder context, third-party | 3,4 ⭐ |
| Google Flights | Neutraal en transparant | 4,6 ⭐ |
| KLM.com | Upselling, maar relatief eerlijk | 4,0 ⭐ |
Tips: hoe kun je dark patterns herkennen en vermijden?
✅ Boek direct bij de luchtvaartmaatschappij als je zeker wilt zijn van transparantie
✅ Gebruik platforms zoals Google Flights om prijzen te vergelijken zonder commerciële beïnvloeding
✅ Let op automatisch aangevinkte opties voor verzekeringen, stoelen of upgrades
✅ Lees de kleine lettertjes bij kortingsacties, bundels en abonnementen
✅ Gebruik een incognito-venster om prijsmanipulatie op basis van cookies te vermijden
Wat doet de wet?
De Europese Unie werkt via de Digital Services Act (DSA) aan strakkere regels voor online transparantie. In Nederland waarschuwt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) regelmatig voor misleiding op boekingssites. Boetes zijn al uitgedeeld aan onder andere Ryanair en eDreams voor onduidelijke prijscommunicatie.
Bewust boeken = goedkoper reizen
Dark patterns zijn overal — ook bij vertrouwde namen als Booking.com en Trivago. Door te herkennen hoe je beïnvloed wordt, kun je betere keuzes maken, geld besparen én stress voorkomen. Laat je niet opjagen door knipperende meldingen of tijdelijke kortingen.
Laat je hoofd boeken, niet je reflex.
