Op 20 juli 1969 zette astronaut Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan. Althans, volgens de officiële lezing. Maar er zijn mensen die geloven dat de maanlanding nooit heeft plaatsgevonden. Volgens hen was het een groot opgezette nep-operatie van NASA, geregisseerd in een studio — wellicht zelfs door Stanley Kubrick.
Is dit gewoon fantasie? Of zit er een kern van waarheid in deze hardnekkige complottheorie?
Wat zeggen de ‘moon hoaxers’?
De kern van de theorie is dat de maanlanding in scène is gezet door de Amerikaanse overheid (en NASA) om:
- De ruimtewedloop met de Sovjet-Unie te winnen
- Het Amerikaanse publiek te imponeren
- Geld en prestige te behouden voor het ruimtevaartprogramma
Sommige theorieën beweren dat geen enkele maanlanding echt is geweest, anderen stellen dat de eerste paar wel zijn gefaked om tijd te rekken.
Volgens deze theorie:
- Wapperde de Amerikaanse vlag ‘alsof er wind was’
- Zijn er geen sterren zichtbaar op de foto’s
- Zijn de schaduwen onlogisch
- Heeft Stanley Kubrick (regisseur van 2001: A Space Odyssey) het geheel opgenomen in een filmstudio
Waar komt deze theorie vandaan?
De complottheorie ontstond eind jaren ’70, mede door het boek “We Never Went to the Moon” van Bill Kaysing. Hij werkte ooit bij een bedrijf dat leverde aan NASA en beweerde dat de technologie in 1969 niet ver genoeg was om de maan te bereiken.
Later, in de jaren ’90 en 2000, kreeg de theorie meer aandacht door:
- Documentaires als “Did We Land on the Moon?” (Fox, 2001)
- Internetfora en YouTube-video’s
- Films als Capricorn One (1977), waarin een Marslanding wordt vervalst
Waarom geloven mensen dit?
Er zijn verschillende psychologische factoren die het geloof in deze theorie versterken:
- Cognitieve dissonantie: Het idee dat in 1969 (!) mensen al naar de maan gingen terwijl dat nu niet (meer) gebeurt, voelt raar.
- Wantrouwen in overheden: Zeker na schandalen als Watergate of Vietnam is er in de VS veel scepsis.
- Simplificatie: Een nep-lancering is makkelijker voor te stellen dan het extreem complexe Apollo-programma.
- Internetbubbels: Video’s en blogs versterken het idee onder gelijkgestemden.
Wat is het bewijs vóór de maanlanding?
De bewijzen zijn overweldigend:
1. Rotsen van de maan
NASA bracht 382 kilo maanstenen terug, waarvan de samenstelling fundamenteel anders is dan aardse stenen. Deze zijn bestudeerd door internationale wetenschappers.
2. Retroreflectoren op de maan
Tijdens Apollo 11, 14 en 15 zijn spiegels op de maan geplaatst. Wetenschappers kunnen daar nog steeds lasers op richten en het weerkaatste signaal meten.
3. Foto’s, video’s en telemetry
Duizenden beelden en technische data zijn beschikbaar, inclusief ongecensureerde fouten. Fakebeelden zouden waarschijnlijk ‘perfect’ zijn — dit materiaal is juist rommelig en echt.
4. Sporen van onafhankelijke landen
Zowel China, India als de Sovjet-Unie hebben sporen van de maanlanding vastgelegd, zoals restanten van landers of sporen in het maanoppervlak.
5. Tienduizenden medewerkers
Meer dan 400.000 mensen werkten aan het Apollo-programma. Een complot van die omvang geheim houden, is praktisch onmogelijk.
Foute ‘bewijzen’ van de theorie uitgelegd
| Complotclaim | Uitleg vanuit wetenschap |
|---|---|
| De vlag wapperde | Hij had een metalen frame en bewoog na het uitklappen |
| Geen sterren | De camera-instellingen stonden te laag om sterren vast te leggen |
| Schaduwen zijn scheef | Oneffen terrein en meerdere lichtbronnen (reflectie op pakken) |
| Geen krater onder de lander | Maanstof heeft andere eigenschappen, weinig zwaartekracht |
| NASA verloor de originele tapes | De originele magnetische tapes zijn overschreven, maar duizenden kopieën bestaan |
Waarom is deze theorie nog steeds populair?
- Culturele fascinatie: Hollywood en media spelen ermee, zoals in Interstellar, Moon, of Room 237.
- Ongeloof in vooruitgang: Mensen vinden het lastig dat er al zó vroeg zulke technologische sprongen zijn gemaakt.
- Misvatting over bewijs: Veel mensen denken dat er ‘geen bewijs’ is omdat ze het niet zelf hebben gezien of begrepen.
Theorie
Er is geen enkele betrouwbare aanwijzing dat de maanlanding nep was. De theorie is een samenraapsel van halve waarheden, onbegrip over natuurkunde en historische achterdocht. Maar zolang mensen zoeken naar alternatieve verklaringen, blijven dit soort ideeën opduiken — en circuleren op plekken waar twijfel sterker is dan bewijs.
Maar ja, wie gelooft in complottheorieën, zal dit artikel waarschijnlijk ook wel weer zien als onderdeel van het complot.
