Apps als WeChat, Temu en TikTok lijken onschuldig – handig om te chatten, te winkelen of filmpjes te kijken. Maar achter het scherm gebeurt veel meer dan je ziet. Deze populaire apps zijn gebouwd in een land waar privacy niet hetzelfde betekent als in Europa. En ze verzamelen op grote schaal metadata: onzichtbare informatie over wie je bent, wat je doet, waar je bent en wanneer.
Wat je moet weten over apps als WeChat, Temu en TikTok
In dit artikel lees je waarom het belangrijk is om te begrijpen hoe privacywetgeving in China en Europa verschilt, wat datagrabbers doen met jouw gegevens, en waarom metadata veel meer over jou zegt dan je denkt.
Hoe werkt privacy in Europa?
In Europa is jouw privacy een fundamenteel recht. Volgens de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming):
- Moeten apps duidelijk uitleggen wat ze met je gegevens doen
- Mag data alleen worden verzameld met een geldige reden en jouw toestemming
- Heb je recht op inzage, correctie en verwijdering van je gegevens
- Worden bedrijven verplicht om jouw gegevens te beschermen
Dit geldt niet alleen voor je naam of e-mailadres, maar ook voor metadata: alles wat over jouw gedrag wordt geregistreerd, zoals locatie, tijdstip van gebruik, je contacten of je zoekgeschiedenis.
Wat gebeurt er met privacy in China?
In China gelden totaal andere regels. Daar is privacy geen recht, maar een instrument van de staat. De Cybersecurity Law en Data Security Law verplichten bedrijven om:
- Gegevens van gebruikers beschikbaar te stellen aan de overheid
- Digitale diensten te monitoren op “ongewenst gedrag”
- Data lokaal op te slaan, onder toezicht van staatsorganen
Dit geldt ook voor bedrijven die internationaal opereren. De Chinese overheid kan dus ook bij gegevens van Europese gebruikers als deze via Chinese platforms zijn verzameld.
Wat is metadata en waarom is het zo waardevol?
Metadata is informatie over je digitale gedrag, zónder dat het de inhoud van je berichten is. Denk aan:
- Met wie je praat en hoe vaak
- Hoe laat je apps gebruikt
- Vanaf welk apparaat of locatie
- Hoe lang je kijkt, scrolt of typt
- Welke knoppen je aanklikt
Voor bedrijven is metadata goud waard. Het zegt alles over je routines, voorkeuren en netwerk – en is perfect voor gedragsprofilering, gerichte advertenties of zelfs manipulatie.
Apps die bewust metadata verzamelen en gebruiken zonder transparantie, worden ook wel datagrabbers genoemd. Ze bieden schijnbaar gratis diensten, maar verdienen geld aan jouw data – vaak zonder dat je het weet.
Voorbeelden: hoe doen Chinese apps dat?
WeChat is veel meer dan een chatapp. Het is een ecosysteem voor berichten, betalingen, winkelen, agenda’s en gps. Wat je misschien niet weet:
- Er is geen end-to-end encryptie
- De overheid kan meelezen of gesprekken blokkeren
- Metadata zoals je contacten, locatie, betaalgedrag en netwerk wordt centraal opgeslagen
- Alle gegevens zijn beschikbaar voor Chinese autoriteiten
WeChat is dus niet alleen een app – het is een verlengstuk van staatscontrole.
Temu
Temu is een razend populaire shopping-app van de Chinese techreus PDD Holdings. Je krijgt goedkope producten, maar daar staat tegenover:
- Massale dataverzameling: surfgedrag, voorkeuren, klikpatronen, locatie en apparaatgegevens
- Koppeling met zusterbedrijf Pinduoduo, dat eerder werd beschuldigd van spyware
- Gebrekkige transparantie over opslag en datadoorvoer naar China
Temu is een duidelijk voorbeeld van een datagrabber: het verdienmodel draait op het verzamelen van gedrag en voorkeuren op grote schaal.
TikTok
TikTok zegt veilig te zijn, maar blijft omstreden. Je kijkt video’s, maar de app registreert:
- Hoelang je kijkt, wat je overslaat, welke geluiden je gebruikt
- Contacten, locatie, apparaatgegevens
- Potentiële koppeling van metadata aan gedragsprofielen
Hoewel TikTok gedeeltelijk data opslaat in Europa, blijft het moederbedrijf ByteDance in China gevestigd – en daarmee onderhevig aan Chinese wetgeving.
Wat is het echte verschil tussen China en Europa?
| Onderdeel | Europa (AVG) | China (Cybersecurity Law) |
|---|---|---|
| Privacy | Fundamenteel recht | Afgeleid van staatsbelang |
| Metadata | Beschermd, valt onder persoonsgegevens | Volledig toegankelijk voor overheid |
| Toestemming | Verplicht, expliciet | Niet verplicht, vaak onzichtbaar |
| Gegevensverkoop | Beperkt toegestaan met toestemming | Geen beperkingen op doorverkoop binnen China |
| Overheidscontrole | Uitzonderlijk, juridisch getoetst | Altijd mogelijk, zonder rechterlijke tussenkomst |
Wat kun je doen?
Gebruik geen Chinese apps voor gevoelige of persoonlijke communicatie. Denk aan gesprekken over gezondheid, geldzaken, werk of relaties.
Kies voor veilige alternatieven:
- Voor chatten: Signal, Threema, Element
- Voor online winkelen: lokale of Europese platforms
- Voor video: gebruik apps die transparant zijn over datagebruik
Gebruik privacytools:
- Installeer een adblocker en trackerblocker
- Gebruik een VPN om je IP-adres te verbergen
- Beperk appmachtigingen op je telefoon
- Deel geen toegang tot contacten of locatie tenzij noodzakelijk
Tot slot
Apps als WeChat, Temu en TikTok zijn ontworpen in een systeem waarin jouw data niet van jou is. Ze werken volgens een logica waarin staatscontrole, gedragsanalyse en winst op data leidend zijn.
In Europa heb je rechten. In China niet. En als je Chinese apps gebruikt, gelden hun spelregels, ook al woon jij in Nederland.
Let dus op met wat je installeert, deelt en toestaat. Want je wilt wat meer grip op je gegevens, en minder onzichtbare ogen op je scherm.